Motywacja, rozumiana jako stan gotowości do podjęcia określonego działania, to wewnętrzny stan każdego człowieka, który wynika z interakcji zarówno świadomych, jak i nieświadomych czynników. Przeplatając się z aspektem sterowalności, może przybierać kierunek wewnętrzny i zewnętrzny, dając sumarycznie kilka różnych scenariuszy, kiedy dana jednostka może odczuwać motywację. Analizując jej obecność w zespole, musimy brać je wszystkie pod uwagę i zręcznie zachować równowagę pomiędzy poszczególnymi biegunami.
Człowiek w grupie reaguje pobudzeniem zarówno na werbalne komunikaty, jak i nieświadome sygnały płynące od pozostałych członków zespołu czy przełożonego. Dodatkowo, silne poczucie przynależności może przechylać szalę w kierunku motywacji zewnętrznej, choć żadna jednostka nie jest w stanie wyzbyć się osobniczych pobudek do przemyślanego i aktywnego działania dla osiągnięcia określonych celów. Jak zatem, z perspektywy zespołu, możemy wpływać na wzmocnienie motywacji?
Motywacja w pracy
Przede wszystkim należy podkreślić, że motywacja w pracy nie jest stała – może ulegać wahaniom w zależności od atmosfery panującej w miejscu zatrudnienia, sytuacji życiowej pracownika, a nawet pory roku. Psychologowie wyróżniają dwa rodzaje motywacji pracowników: pozytywną, wynikającą z chęci otrzymania nagrody - gratyfikacji pieniężnej bądź satysfakcji własnej z dobrze wykonanej pracy, oraz negatywną, której źródłem jest obawa przed karą. Zdaniem ekspertów system nagród zawsze się sprawdza, nagrody muszą być jednak adekwatne do wykonanej przez podwładnego pracy. Nagradzamy to, czego pracownik dokonał, a nie samego pracownika. Musi być jasno uzasadnione, za co on został nagrodzony, np. w uznaniu za zrealizowanie konkretnych celów.
System nagród, a więc uznanie dokonań pracowników i gratyfikacja finansowa, to jedno z najważniejszych narzędzi motywacyjnych. Aprobata osiągnięć podwładnych i premie finansowe są zatem najważniejszymi narzędziami motywacyjnymi w rękach każdego pracodawcy. Nie możemy jednak bagatelizować czynników, jakim są możliwość osiągania sukcesów zawodowych oraz rozwój osobisty. Dbający o pracownika przełożony powinien więc zapewnić mu warunki pracy pozwalające na realizację tych celów. Motywację do wykonywania obowiązków mogą podtrzymywać także sami członkowie zespołu, tworząc dobrą atmosferę w firmie. Jej podstawą powinno być docenianie i chwalenie osiągnięć współpracowników oraz jasna komunikacja.
Czytaj więcej: Jak zadbać o pozytywną atmosferę w zespole?
Motywacja w pracy a rola komunikacji wewnętrznej
Komunikacja wewnętrzna, obok systemu wynagrodzeń czy benefitów pozapłacowych, jest jednym z wielu narzędzi motywowania pracowników. Należy jednak mieć na względzie, że może ona oddziaływać na kadrę zarówno pozytywnie, jak i negatywnie. Bowiem źle prowadzona komunikacja wewnętrzna lub jej brak może być jedną z przyczyn obniżenia motywacji zatrudnionych osób do pracy i innych przedsięwzięć podejmowanych przez organizację.
W budowaniu motywacji dużą rolę odgrywa to, na ile pracownicy czują się związani z miejscem pracy. Aby byli oni zaangażowani w rozwój firmy, muszą czuć, że są traktowani po partnersku. Dotyczy to przede wszystkim informowania ich o tym, co dzieje się w przedsiębiorstwie, jaka jest jego sytuacja, jakie sukcesy osiąga, ale również z jakimi wyzwaniami się mierzy. Pułapką, w którą wpada wiele pracodawców, jest propaganda sukcesu, czyli podawanie informacji jedynie o dokonaniach, przy celowym pomijaniu tematów trudnych, które są równie ważne dla pracowników. Wbrew obiegowym opiniom, to właśnie otwarta komunikacja o trudnościach pomaga budować w zespole motywację oraz – paradoksalnie – poczucie bezpieczeństwa i przynależności.
Teoria naczyń połączonych
Ostatnim, choć nie mniej ważnym aspektem wzmacniania motywacji w zespole jest fakt, że musimy myśleć o nim jako wypadkowej jednostek go tworzących. Motywacja w pracy może więc pochodzić w stu procentach z procesów grupowych, może też być sumą motywacji wewnętrznych jej członków. Jeśli dodamy do tego poczucie związania z miejscem pracy omawiane wcześniej, świadoma i odpowiedzialna osoba może zacząć zmiany w zakresie motywacji od siebie, ekstrapolując je potem na pozostałych. Próbując zgłębić temat motywacji wewnętrznej, musimy w tym miejscu sprostować faktyczny model jej działania. Wszystko zaczyna się bowiem od… celu. Ten jest potrzebny nam po to, aby wzmacniać motywację – to jeden z podstawowych i często popełnianych błędów, ludzie uważają bowiem, że muszą najpierw mieć motywację, aby osiągnąć swój cel. Czerpiąc motywację z poprzedniego kroku, mamy więcej sił, by iść dalej. A zatem widząc wartość dodaną w tym, co zbliża nas do celu, zaczynamy to powtarzać. Jeśli więc w zespole potrafimy sprawić, aby jedną z nadrzędnych zasad, pchających jednostki do działania, było poczucie integralności w grupie i zrobimy z tego cel, to w momencie osłabienia mechanizmu grupowego motywację możemy podsycać indywidualnymi działaniami tych, którzy czują się ważną częścią zespołu.
